Voorbereiding vir bestraling

Maandagoggend het ek 'n afspraak by Wellington Hospitaal gehad met die spraakterapeut,  dieetkundige en radioloog wat verantwoordelik gaan wees vir my tydens die bestraling. Dit was my eerste uitstappie vandat ek uit die hospitaal ontslaan is. Hendrik het my gehelp om my hare oor die bad te was en ek het dit mooi droog geblaas, grimering aangesit en my serp om my nek gesit om my wonde te bedek, gereed om die wêreld in die oë te kyk.

Dit was 'n goeie geleentheid om vir die eerste keer in die openbaar iets te eet en koffie te drink, want die hospitaal het 'n goeie cafe. Daar sit altyd ander pasiënte rond wat afkom van hul kamers, saam met familie of vriende, om koffie te drink en iets anders as hospitaalkos te eet. Ek het dus geweet niemand gaan in my belangstel of na my staar nie. Daar is ook 'n verskeidenheid van sagte kos en smoothies om te geniet. Hendrik het 'n geurige hoenderkerrie geëet en ek 'n amandel en klappermelk nagereg. Niemand het hul aan my gesteur nie en die uitstappie het my goed gedoen. In my kop was die doel van die besoek net om almal te ontmoet, maar ek was verkeerd en ons het 'n groot deel van die oggend daar spandeer. 

Vir die wat dink 'n spraakterapeut is net verantwoordelik vir spraakterapie,  wag daar 'n verrassing. Ek het gelukkig baie kennis in dié verband omdat ek 'n gekwalifiseerde spraakterapeut is. Ek het net gekies om met kinders te werk en die opset in 'n hospitaal is onbekend aan my. Ek het darem jare gelede op Universiteit hiervan geleer en het dus akademiese kennis. Ek het 'n nagraadse diploma in kleuteronderwys en het gekies om in New Zealand te kom werk as 'n kleuteronderwyser.

Die spraakterapeut is verantwoordelik om toe te sien dat ek behoorlik kan kou en sluk en dat ek nie trismus in my kaak ontwikkel nie (jawlock), want dit kan probleme met voeding veroorsaak asook mondhigiëne, tandarts besoeke en ander sktiwiteite waar dit nodig is om my mond oop te maak. Die spraakterapeut het dus vanoggend allerlei waarnemings en metings gemaak om te sien waartoe ek instaat is, sodat sy dit kan dophou tydens bestraling. Sodoende kan probleme in die verband voorkom word. Sy het ook vir my 'n klomp oefeninge gegee om elke dag te doen. So nou het ek iets om my mee besig te hou as ek verveeld raak😊

Die dieetkundige het weer bevestig hoe belangrik 'n gebalanseerde dieët is aangesien eet tydens bestraling baie moeilik word. Meeste mense ontwikkel mondsere, probleme om te sluk en net 'n algemene afname in die behoefte om te eet. Dit lei daartoe dat hul baie gewig verloor, vyftien tot twintig kilogram, in ses weke. Hul word dus baie moeg en sukkel om te herstel  na die bestraling. Die dieetkundige was baie tevrede met wat ek eet op die stadium. Ek probeer dit gebalanseerd hou deur groente smoothies en vrugte smoothies met yoghurt, advokado peer of grondboontjiebotter (vir proteïen inname) met piesangs, dadels en bessies. Dit help vir die soettand ook. Ek eet ook saggekookte groente met roomkaas, maelvleis of vis en saggekookte eiers met advokado. Ek drink melk en eet gerasperde kaas gesprinkel oor kos.

Die radioloog het weer met die slegte nuus gekom oor die newe-effekte van bestraling en alles wat ek reeds weet. Ek het ook nuwe inligting gekry. Ek moet volgende week Woensdag by Wellington Hospitaal wees vir die maak van die masker wat ek tydens die bestraling moet dra. Daar gaan ook weer 'n CT scan gedoen word. Ek moet dus voor die tyd vas en dan word 'n kontrasmiddel binne-aars toegedien. Dit sal die are en organe meer sigbaar maak. Om die CT scan te kan doen, moet my wonde genees wees, my hoes opgeklaar het en sooibrand onder beheer wees. Ek het dus gister ons huisdokter besoek en sy het na my wonde gekyk en na my longe geluister en sy is seker dat ek teen volgende week, Woensdag, gereed sal wees vir al die prosedures.

Vanoggend het een van die radioloë my gebel en 'n afspraak met my gereël om die onkoloog volgende week Dinsdag te sien Hy sal al die opsies van my behandeling met ons bespreek. Hoewel die chirurg gesê het, sy dink, ek sal nie chemo ook kry nie, is die onkoloog van opinie dat ek wel chemo sal moet kry tydens die ses weke wat ek bestraling kry. Die rede hiervoor is, dat die kanker na die limfkliere versprei het. Dis deur die limfsisteem wat kanker na ander organe versprei. Deur chemo te gee, word die moontlike verspreiding gestop, anders pop die kanker een of ander tyd weer êrens anders uit. Bestraling is lokaal gefokus op die dele in my gesig en nek waar die kankerselle verwyder is.

So my dae word gevul met doktersbesoeke en verpleegsters wat my wonde behandel. Vaoggend het ek die psigiater en my mental health  nurse gesien. Dit is baie naby aan ons kerk en ek en Hendrik het iets gaan eet en koffie gedrink by die cafe by ons kerk. Hul bedien Ripe Coffee en Rialeen werk vir die eienaars van die Ripe Coffee Roasters.  Ek ondersteun hul dus graag en het 'n voorliefde vir hul koffie ontwikkel. Ek begin stadigaan meer selfvertroue ontwikkel om met my geskende gesig uit te gaan en om die openbaar te eet en drink.

Dis hoe ek vanoggend  gelyk het nadat ek my mooi gemaak het vir die besoek aan die psigiater

Na dit is ek na die kerkkantoor om almal te groet en met een van die pastore te praat, sy het vir my gebid en nou kan ek die naweek met nuwe moed aanpak. Vandag is Vrydag en dit was 'n besige week, maar volgende week gaan nog besiger wees en hoë eise gaan gestel word aan my gees. 

Gelukkig kan ek rapporteer dat my pyn baie minder is en dat ek 'n afspraak gekry het met 'n fisio by die Hutt Hospitaal vir volgende week. Ek is gevul met dankbaarheid dat die staat so mooi na my omsien. Al hierdie ingrype en behandeling kos ons nie 'n sent nie en ek hoef niks self te reël nie. Alles gebeur op die agtergrond. Die datums van al my verskillende afsprake is op die rekenaarstelsel sigbaar vir almal wat by my behandeling betrokke is. So kan hul al die afsprake koördineer dat dit nie bots nie en ek word net gebel om ingelig te word wie ek wanneer en waar sien. Ek is dus net baie dankbaar vir die New Zealanders wat ons aangeneem het as landsburgers van die wonderlike land.

Baie stadig, maar seker vorentoe

Ek wens ek kon sê dat ek elke dag beter voel, maar dit sal nie die waarheid wees nie. Terwyl ek in die hospitaal was,  kon ek elke dag vordering sien, maar vandat ek by die huis is, is dit 'n ander storie. Die pyn in my arm en skouer maak my mal. Dit veroorsaak dat ek sleg slaap en ek is verplig om elke ses ure pynmedikasie te neem. Dis nie iets wat ek nog ooit in my lewe nodig gehad het om te doen nie.

Ek het nie pyn in my gesig nie, die medikasie wat ek vir die senuwee pyne neem, is baie effektief. As ek dit nie neem nie, kry ek skietpyne vanaf my nek in die dele wat gevoeloos is, aan die linkerkant van my kop en deur my oor. Die pyn is dus onder beheer in my gesig, maar ek het nog steeds daai stuk rouvleis, wat uit my arm gesny is en in my mond ingeplant is, in my kies. Dit gaan nog vir lank daar wees voordat dit deel gaan word van my mond. Dit is ten minste nie seer nie, net weird.

Vandag het die verpleegster, wat my wonde kom versorg het, foto's geneem terwyl al die pleisters en verbande af is. Die pieperiges moet maar nie kyk nie.

Die letsels waar hul my lip oopgesny het om by die kankerseer in my mond by te kom

Die opening waar die tracheabuis ingeplaas was vir my om deur asem te haal

Die snit wat gemaak is om die kankeragtige limfkliere te verwyder

Die wond op my arm waar hul 'n stuk spierweefsel  met 'n aar uitgesny het. Dit is oorgeplant in my mond om die opening in my mond te vul, nadat die kanker uitgesny is.

Op my bo-been is hierdie stuk vel uitgesny om oor die gat in my arm te werk.

Dit was omtrent 'n slagting. Nou kan jul verstaan hoekom die operasie so lank geduur het. Die chirurg het telkens vir my gesê dat ek baie siek is en moet rus vir die vyf weke voor die bestraling begin, maar dit is asof dit nie ingesink het nie. Ek besef dit nou elke dag as ek soos 'n baie oumens probeer om alledaagse take te verrig en ure lank lê en slaap. 

Soos ek reeds gesê het, het ek gelukkig 'n goeie eetlus. Hendrik was vandag mark toe en het klomp vars groente en vrugte gekoop asook vis. Ek is dus gereed vir die week wat voorlê en sien uit om nuwe smoothie resepte uit te probeer. Ek kan darem nou blokkies sagte brood ook eet. Vanaand het ek van die vars vis gaargemaak en ek kon dit kou. So daar is vordering wat dit betref en snaaks genoeg mis ek nog nie 'n bord gewone kos nie. Die etes wat ek vir myself voorberei is geurig en hou my versadig. Tussen etes drink ek smoothies met groente en vrugte in wat ek met die Nutribullet maak. As ek wil, kan ek 'n blokkie donker sjokolade in my mond smelt en ek kan roomys eet en poedings met 'n vlabasis. Ek ly dus verseker nie honger nie😊 

Ek moet bly gesond eet om te verseker dat ek vinnig genoeg herstel, want fase twee van my behandeling lê om die draai. Ses weke se bestraling gaan sy tol vat aan my lyf en gees. Dit is verseker nie iets waarna ek uitsien nie, maar ek het nie 'n keuse nie, ek moet daardeur gaan🙏

Pyn, pyn en nog pyn

Ek het nou die twee weke merk na die operasie verby gesteek en ek besef net meer en meer, hoe my geduld beproef gaan word. Hierdie is nie iets wat oornag gaan gesond word nie. Behalwe dat ek te swak is om uit te gaan, het ek verseker nie lus dat mense my aanstaar nie. Ek kan die wonde op my arm en been onder klere wegsteek, maar 'n geswelde gesig vol steke en pleisters is daar vir almal om na te staar. Die linkerkant van my gesig is gevoeloos en ek het, soos 'n kind, 'n borslap nodig as ek eet. Ek word beter met die etery, maar dit bly 'n morsige besigheid. Ek eet net sagte kos en voer myself met 'n eetlepel of teelepel aan die gesonde kant van my mond. Elke keer nadat ek geëet het, moet ek my mond uitwas om te keer dat  stukkies kos in die wond vassit en septies word.

My lewe draai dus rondom rus of slaap, voorbereiding van kos, eet en higiëne, want om my lyf skoon te hou is net so 'n missie. Sover het ek nog nie gestort nie, Hendrik het my hare oor die bad gewas en ek spons myself af. Stort beteken dat ek 'n plastiese sak moet sit oor die wond op my been, arm en nek. Dit is net teveel moeite! Môre kom 'n verpleegster om my wonde te versorg en ek beplan om te stort voor sy arriveer, want ek weet dan word al die pleisters vervang. 

Elf dae se vordering in die hospitaal 

Ek het geen vrees vir 'n hospitaal nie, want ek weet solank mens daar is, weet jy nie van pyn nie. Die verpleegsters staan gereed met allerlei maniere en middels om pyn te verdoof, stiptelik volgens 'n skedule. Hul maak jou wakker wanneer jy geen pyn het nie, sodat hul jou pynmedikasie kan gee. Hier by die huis is dit 'n ander storie. Ek moet self onthou om die pyn te verdoof en dit gebeur gewoonlik eers wanneer ek bewus word van die pyn. Dan het die medikasie tyd nodig om in te skop. 

Ek het geen pyn in my gesig of mond nie, maar die linkerarm waar die spierweefsel uitgesny is om in my mond in te plant, pyn aanhoudend. My linkerskouer is ook baie seer. Die dokter sê dis as gevolg van die werk wat hul daar gedoen het. As die medikasie uitgwerk is, is die pyn intens. Hoewel my gesig dood voel, kry ek senuwee pyne wat daar deur skiet. 

So dis nie grappies nie! Ek is siek en voel siek, maar omdat ek nie genoeg beweeg nie, het ek weer lae rugpyn. Dit maak dit moeiliker om te beweeg en die een ding lei na die ander. Ek word dus net elke dag meer bewus dat ek na myself moet kyk, fisies en emosioneel om deur hierdie herstel periode te kom. Oor vier weke begin bestraling en dis weer 'n perd van 'n ander kleur.

Gelukkig het ek 'n gesonde eetlus en ek kan 'n verskeidenheid kossoorte eet. Ek 'n voorliefde vir groente en vrugte. Avokado's is in seisoen en ek eet elke dag een of maak 'n smoothie daarmee. Al die eet vat nie die moeg weg nie. Ek slaap baie, maar probeer ligte take in die huis doen en stap in ons klein tuintjie rond. Ons het weer 'n paar sonskyndae gehad. Dit is dus lekker  om buite te kom, maar vir nou is die bank of bed die plek waar ek meeste van my tyd spandeer.

'n Oudkollega, Victoria, wat van Zimbabwe is, het een oggend  kom kuier met haar ses maande oue babatjie. My foon lui aan mekaar, 'n paar keer 'n vriendin of familie wat wil hoor hoe dit gaan, maar meestal om opvolg besoeke te reël vir wondversorging, voorbereiding vir bestraling of om seker te maak dat ek okay is hier by die huis. Ek het absolute bewondering vir die New Zealandse mediese versorging. Ons is daarmee gekonfronteer tydens Hendrik se kolonkanker en nasorg, my episode van depressie en nou weer met my orale kanker. Ons sou ver moes soek om beter versorging te kry. Natuurlik is daar tekortkominge wat deur die media gerapporteer word, maar ons is nog nie met dit gekonfronteer nie.

Terug by die huis😊💜

Ek het nou al twee nagte in my eie bed geslaap. Hoewel ek baie angstig was om huis toe te kom, is dit lekker om hier by my eie huis te wees. Ek eet ook gesonder as in die hospitaal waar hul fokus op hoë kalorie kos. Ek kan net sagte kos eet en gaar groente werk die beste. Die rou groente en vrugte smoothies brand nog my mond, maar ek kan gemaelde vleis eet, sag gekookte eiers en roomkaas. Hoendersop werk ook lekker,  want die vleis kook sag en ek kan allerlei groente daarin sit en dit dan blend. Ek het 'n reuse eetlus en is baie dankbaar daarvoor,  want ek is moeg en sonder energie. Ek slaap nog baie deur die dag, maar nou ja, die dokters het gesê, al wat ek die volgende vyf weke moet doen, is rus en krag bymekaar maak vir die ses weke bestraling wat in die middel van Desember sal begin.

My laaste foto in die hospitaal,  gereed om huis toe te gaan💛

Die nasorg en spanwerk is ongelooflik hier in New Zealand. Ek is Maandag uit die hospitaal ontslaan, Dinsdag vroeg het 'n verpleër van die distriksraad 'n besoek afgelê om al die papierwerk te doen sodat hul kan begin om my wonde tuis te versorg. Donderdag en Saterdag sal 'n verpleegster kom om al my wonde skoon te maak. Ek het 'n lang snit in my nek waar die limfkliere verwyder is, die steke het bietjie septies geraak en moet versorg word asook die die trachea snit, die wond op my arm waar die spierweefsel en aar uitgesny is en die wond op my been waar vel verwyder is om oor die gat in my arm te werk. Ek het gekies om van volgende week af na die hospitaal te gaan vir my wondeversorging, elke tweede dag. Hendrik is op verlof tot die einde van die maand en sal my rondry. Dis goed vir my om redes te hê om uit die huis te kom.

My Cancer Nurse Coordinator het vandag gebel en 'n lang gesprek gehad asook my Mental Health Nurse, Riz. Sy het toevallig in die Plastic Surgery Ward gewek voordat sy begin spesialiseer het in geestesgesondgesondheid. Sy en die psigiater, Dr. Duncan, sal my volgende week Dinsdag by die huis kom besoek vir 'n terapiesessie en om 'n oog te hou oor my gemoedstoestand.

Verder het iemand van die Kankervereeniging my gekontak en aangebied om ons finansieël te help met koepons vir petrol asook kruideniersware. Ek het ook 'n afspraak  vir volgende Maandag om die dieetkundige en spraakterapeut te ontmoet by Wellington Hospitaal. Hul sal verantwoordelik vir my wees terwyl ek bestraling daar kry. Die 27ste November ontmoet ek die radioloë wat die bestraling gaan doen. Hul gaan die afmetings neem vir my doelgemaakte masker wat ek tydens elke bestralingsessie sal gebruik.

So jul kan sien, never a dull moment vir my nie. Tussen al hierdie aktiwiteite moet ek probeer rus en aansterk sodat ek fase twee van my behandeling kan deurmaak.

Die ouderdom haal ons in

Nadat die staat al die baie geld gespandeer het om my te opgradeer na 'n gesonder model, voel ek onder verpligting om nog 20 tot 30 jaar op my speedometer te sit. Ek is nie juis iemand wat dink dis cool om stokhoringoud te word nie. Ek sal maar liewer wil gaan terwyl my kop nog intakt is. My ma se ma en my ma het albei Parkinsonse siekte gehad en dit was baie stresvol vir die familie om hul te sien degeneree tot waar hul fisies oorgelewer was in die hande van hul versorgers.

Ek is ook nou soos hulle oorgelewer aan die totale fisiese versorging van die verpleegpersoneel. Ek het skielik herinneringe van hoe ek gesien het as kind, waar my geliefde ouma op dieselfde wyse versorg was. Later was dit my ma se beurt en sy was vreeslik pieperig en het vir alles 'n gil gegee. Dis nie lekker herinneringe nie en ek besef maar net daar is geen waardigheid in die situasie nie. Die beste is om nie teë te sit nie en deur elke oomblik so vinnig moontlik te kom.

Vir sestig jaar het ek myself afgevee nadat ek die toilet gebruik het, maar nou is my onafhanklikheid ingekort deur buise, pype, pompe, monitors, suurstofpype en drips. Iemand anders moet hierdie take vir my doen. Wonder bo wonder doen hul dit op 'n liefdevolle wyse wat my nie verkleineer en inkompotent laat voel nie. Die laaste drie dae het ek 'n manlike verpleër gehad. Hy was so professioneel, geduldig en teer in sy versorging van my, ek kon hom ten volle vertrou met elke taak, hoe groot of klein. Hy het verstaan wanneer om 'n vroulike verpleegstershulp in te roep en wanneer om 'n taak self af te handel.

Ek is baie dankbaar teenoor die New Zealanders wat ons aangeneem het as burgers van hul land en al hierdie voordele tot ons lewens toegevoeg het. Twee kankers in vyf jaar in Suid-Afrika kon ons verplig het, om al die geld wat ons vir ons oudag eenkant gesit het, te gebruik. Daar is soveel ekstras wat die mediese fonds nie dek nie.

Wat my die meeste beïndruk van die gesondheidsdienste hier, is spanwerk en nasorg. Ek onthou toe Hendrik ontslaan is uit die hospitaal,  het 'n verpleegster hom elke dag besoek tot sy seker was, hy was sterk genoeg om na homself te kyk. Vir vyf jaar het hy 'n brief in die pos gekry om te sê vir watse opvolgtoetse hy moet gaan en om sy afsprake by dokters en die verpleegster te reël.  Nou is hy vry van daardie las en staan ek volgende in die ry.

Operasie 😷👍✔

Vandag 'n week gelede, hierdie tyd, het ek in die teater gelê. Dit voel soos 'n ewigheid gelede. Soveel goed het gebeur in een week, maar die belangrikste is dat ek wakker geword het in die intensiewe eenheid en nie die hemel nie. Nie dat ek sou omgee as ek in die hemel was nie, maar ek wil liewer nog meer tyd by my geliefdes spandeer en dit is wat ek die Here gevra het

 Net na die operasie in die intensiewe eenheid

 Twee dae na die operasie 

Aisling se eerste besoek op die derde dag na die operasie en ek moet haar wen met skaapspeletjies.

Om aan buise gekoppel te wees deur elke gaatjie en ledemaat, is verseker nie 'n lekker ondervinding nie, maar ek is net te dankbaar dat ek die teater oorleef het. Alles is net so goed georganiseerd en al die dienste is gratis. Die Hutt Valley Hospitaal is 'n opleidingshospitaal en 'n span chirurge in opleiding besoek my elke dag asook 'n dieetkundige,  fisio- en spraakterapeut.  'n Maatskaplike werker kom elke tweede dag. Die dag wat hul die tracheabuis uitgehaal het, waardeur ek asemgehaal het, was daar 'n kamer vol mense wat kom observeer het hoe dit gedoen word.

Ek vorder bo verwagting goed. Al die buise is uitgehaal,  behalwe vir die buis wat deur my neus na my maag gaan, maar ek kan vry rondbeweeg sonder drade en pype. Van gisteraand mag ek slukkies water gedrink het en vanaand het ek my eerste 'kos' gekry wat bestaan het uit helder hoendersop, jellie, suurlemoen ysblok en vrugtesap. Intussen kry ek nog ontbyt, middag- en aandete en my laataand versnappering deur die buis. Dit bestaan uit botteltjies nagamaakte smoothies wat al die nodige voedingswaardes bevat om my aan die lewe te hou.

Nou weet jul almal hoe dit met my gaan en dat ek stap een, die chirurgie, kan afmerk van my lys af. Daar is vyf weke se hersteltyd en dan begin ek met fase twee naamlik ses weke, vyf dae 'n week se bestraling. Die dokters wag nog vir die uitslae van toetse wat op die kanker gedoen moet word, wat sal bepaal of ek chemoterapie ook sal kry. Dit is gelukkig 'n ander dag se prbleem. Vir nou moet ek net aan die eet kom en my kragte opbou vir fase twee.